Hipersomniya bir insanın gün ərzində həddindən artıq yuxululuğa səbəb olan yuxu pozğunluğudur.
hipersomniya simptomları:
Gün ərzində çox yuxululuq hissi (gündüz həddindən artıq yuxululuq)
Oyanmaqda və ya oyaq qalmaqda çətinlik
Oyandıqdan sonra yavaşlama və ya şüurun qarışması
Gecə yuxusunun artması və gün ərzində mürgüləmə dövrləri
Yuxudan sonra yorğunluq hissi
Düşüncə və ya konsentrasiyada çətinlik (“dumanlı ağıl”)
Gücsüz və ya letargik hiss
Məktəbdə və ya işdə tapşırıqları yerinə yetirməkdə və iş ritmini saxlamaqda çətinlik
Hipersomniya üçün həyat tərzi dəyişiklikləri
Planlaşdırılmış yuxu fasilələri və fiziki fəaliyyət gün ərzində diqqəti yaxşılaşdıra bilər.
Xəstə diqqəti cəmləməkdə çətinlik çəkirsə, velosiped sürmək, maşın sürmək, yemək bişirmək və ya üzgüçülük də daxil olmaqla təhlükəli fəaliyyətlərdən çəkinmək lazımdır. Bilişsel Davranış Terapiyası (CBT) xəstələrə və ailəyə yuxu gigiyenasını yaxşılaşdırmaq və hipersomniya təsirini azaltmaq üçün bacarıqlar öyrənməyə kömək edir.
Hipersomniya və ya gündüz yuxululuğuna səbəb olan faktorlar ümumiyyətlə nevroloji və psixoloji olur. Narkolepsiyə hipersomniya, idiopatik hipersomniya, Kleine-Levin sindromu, ağır baş travması, beyində kəllədaxili təzyiqin artması, xroniki qeyri-kafi gecə yuxusu, yuxuda yuxarı tənəffüs yollarının müqavimət sindromu, depressiya, xroniki yorğunluq sindromu, gecikmiş yuxu fazası sindromu, dərman və maddə istifadəsi, obstruktiv yuxu apnesi sindromu və yuxuya bağlı tənəffüs və hərəkət pozğunluqları kimi bir çox xəstəliyə səbəb ola bilər.
Hipersomniya üçün hansı həkimə müraciət etməliyəm?
Hipersomniya çoxşaxəli bir xəstəlikdir. Xəstənin şikayətlərinə uyğun olaraq xəstəliyinin diaqnozu və müalicəsi üçün nevroloqa göndərilir.
Xəstədən əldə edilən məlumatlar əsasında edilən fiziki müayinədən sonra həkim tərəfindən uyğun hesab edilən yuxu testləri tətbiq olunur. Qəti diaqnoz qoyulduqdan sonra xəstəliyə uyğun dərman müalicəsinə başlanır. Müalicədə ilk addım yuxu gigiyenasını təmin etmək və gecə yuxusuna təsir edəcək mənfi mühiti və faktorları aradan qaldırmaqdır. Müntəzəm məşq və qidalanma tövsiyə edərək yuxu və oyanış dövrünü təmin etmək məqsədi daşıyır. Lazım gələrsə, bir pəhriz tövsiyə edərək pəhriz vərdişləri dəyişdirilir. Planlaşdırılan qısa yuxular tövsiyə oluna bilər.